Atatürk etrafındaki gelişmelerden haberdar olup bunların uygun olanlarını en basit haliyle yurda uygulamıştır. Devrimler, yobaz sapıkların iddia ettiği gibi millete yabancı değil tam tersine Türk'e en uygun olandır. Daha önce ilk Türk Cumhuriyeti'nin Batı Trakya Türk Cumhuriyeti olduğunu ele almıştık. Atatürk, cumhuriyeti, laikliği ve demokrasiyi geçmişte kurulan Türk Cumhuriyetlerinden Türkiye'ye uyarlamıştır.
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti (Respublikası) tarihte kurulan ilk laik Türk Devleti'dir. Türk-İslam dünyasının ilk laik devletinin ömrü uzun sürmemiştir. Hazar Denizi'nden bugünkü Türkiye Cumhuriyeti'nin Ardahan-Iğdır vilayetlerine kadar uzanan topraklarda, 100.000 kilometrekarelik bir alanda, 1918-1920 tarihleri arasında 3 milyon nüfusuyla hüküm sürmüştür.
28 Mayıs 1918 tarihinde Tiflis kentinde ilan edilen Cumhuriyet'in 9 kişilik icra heyetinin ilk başkanı Mehmet Emin Resulzade'dir. 27 Haziran 1918 tarihinde Türkçe resmi dil ilan edilmiş, Sovyetler'in Tiflis'e girmesinden sonra başkent Gence olmuş, 17 Eylül tarihinde ise yeni alınan Bakü başkent olmuştur.
12 Ocak 1920 tarihinde, Rusya dışında dünyadaki 23 devlet Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını tanımıştır. Ermenistan'la savaşmakta olan Azerbaycan Cumhuriyeti içindeki Gümmet ve Adalet partilerinin oluşturduğu komünist parti Rusya'nın desteğiyle hükümeti ele geçirmiş ve 26 Nisan 1920'de kızıl ordu Azerbaycan'a girmiş, 28 Nisan tarihinde 1920'de Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ilan edilerek Rusya'ya bağlanmış ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti son bulmuştur.
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin (Respublikası) 120 üyeli Meclisi devleti yönetiyordu, içlerinde bayan milletvekilleri bulunan ve kadınların eşit haklara sahip olduğu din işlerinin devlet işleyişinde bulunmadığı devlet, tarihteki ilk laik Türk devletidir ancak kısa ömürlü olmuştur.
Foto: Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Meclisi
İlk Türk Cumhuriyeti için tıklayınız